Ziektegerelateerde ondervoeding
Ondervoeding treedt op wanneer de voeding die geconsumeerd wordt niet afgestemd is op de voedingsbehoeften en tekorten ontstaan. Die tekorten worden veroorzaakt doordat de persoon onvoldoende energie inneemt via de voeding, wanneer onvoldoende hoeveelheden gegeten worden van voedingsmiddelen die bepaalde (essentiële) voedingsstoffen bevatten of wanneer de ingenomen voedingsstoffen niet efficiënt gebruikt kunnen worden door het lichaam.
Personen die lijden aan ondervoeding kunnen niet langer aan hun voedingsbehoeften voldoen via de normale voeding.
Wie wordt getroffen door ondervoeding?
Personen die risico lopen op ondervoeding kampen veelal met (1):
- chronische ziekten, voornamelijk progressieve aandoeningen zoals nierziekten, chronische obstructieve longaandoeningen, leverfalen, etc.
- acute ziekte
- een geestelijke handicap
- sociale problemen
Bejaarden, ouder dan 65 jaar, hebben een groter risico om ondervoed te raken, vooral zij die in rust- of verzorgingstehuizen verblijven, of zij die in het ziekenhuis opgenomen werden (2).
Symptomen van ondervoeding:
Ondervoeding kan in een vroeg stadium moeilijk op te merken zijn. Het is belangrijk om symptomen te herkennen, waaronder (3):
- onverklaarbaar of ongepland gewichtsverlies
- vermoeidheid en gebrek aan energie
- verminderde eetlust
- slechte concentratie
- depressie
- verhoogde frequentie van infecties en verminderde wondgenezing
- zich moeilijk kunnen verwarmen
Bij kinderen kunnen de symptomen bestaan uit : groeistoornissen zowel in lengte als gewicht en/of gedragsveranderingen zoals vermoeidheid of angstigheid. Ondervoede patiënten zijn vatbaarder voor ziektes, wat hun voedingstoestand zou kunnen verslechten en/of hun wondgenezing zou kunnen vertragen (2).
Voeding en dieet:
Het is belangrijk de specifieke voedingstekorten te identificeren bij een persoon die ondervoed is. Met behulp van een ‘screening tool’ wordt vastgesteld of een patiënt een verhoogd risico heeft op ondervoeding. Daarna zal de behandelaar (arts en/of diëtist(e)) een meer uitgebreide assessment uitvoeren. Een dieetadvies afgestemd op de behoeften van de patiënt wordt voorgeschreven. Men prefereert een ‘food first’ aanpak waarbij de orale voeding gestimuleerd wordt met behulp van kleine, frequente maaltijden en snacks die verrijkt zijn met energie en eiwitten (4). Wanneer het niet mogelijk is om aan de dagelijkse voedingsbehoeften te voldoen, is het aangeraden om naast deze maaltijden ook gebruik te maken van energiesupplementen.
1. Elia M, Russell C. Combating malnutrition: recommendations for action. Nutrition Advisory Group on malnutrition led by BAPEN 2009. 2009.
2. BAPEN. Introduction to Malnutrition. 2016 [cited 2016 June 28]. Available from: http://www.bapen.org.uk/malnutrition‐undernutrition/introduction‐tomalnutrition? showall=&start=1.
3. NHS Choices. Symptoms of Malnutrition. 2015. [cited 2016 June 28]. Available from: http://www.nhs.uk/Conditions/Malnutrition/Pages/Symptoms.aspx.
4. Pathway M. Dietary Advice 2016 [cited 2016 June 28]. Available from: http://malnutritionpathway.co.uk/dietary
